با ارائه پاسخ جمهوریاسلامی ایران به بسته پیشنهادی کشورهای اروپایی درباره موضوع هستهای، مسیر تحریم ایران در شورای امنیت سازمان ملل که آمریکا بر آن اصرار دارد، به تعویق افتاده و مذاکرات هماهنگکننده روابط خارجی اتحادیه اروپا با دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، علائمی از بهبود، امیدواری و خوشبینی در مسیر مذاکره را پیش روی گذاشته است.
طبیعتاً آمریکا میخواهد تا قبل از انتخابات مجلس نمایندگان آن کشور در آبان ماه، به یک موفقیت خارجی دست یابد تا از آن به نفع نومحافظهکاران و گروه حاکم بر کاخ سفید بهره گیرد زیرا ناکامیهای آمریکا در جریان جنگ اسرائیل با مردم لبنان و اعمال فشار ایالات متحده بر اسرائیل برای نابودی حزبالله لبنان و نیز شرایط نابسامان آمریکا در عراق و گسترش ناامنیها در آن کشور، نیاز بوش را به عمده کردن مسئله هستهای ایران افزایش داده است.
ولی اروپا در این مسیر بهطور کامل با آمریکا همراه نیست زیرا مسیر شورای امنیت، مسیر تشدید فشارها، از تحریمهای سبک تا تحریمهای سنگینتر و در نهایت تحریم نفتی است که همگی به ضرر اروپا و به نفع آمریکاست و ممکن است این مسیر در نهایت به یک تقابل نظامی محدود هم منجر گردد که در آن صورت، اروپا بهطور کامل از صحنه بازیگری حذف خواهد شد و آمریکا یکهتاز میدان خواهد بود.
لذا مسیر مذاکره برای اروپا تنها راه منطقی و منحصر به فرد است. البته آمریکا هم نمیخواهد مسیر شورای امنیت را بهصورت انفرادی طی کند و علاقهای ندارد تا در این زمینه بهتنهایی تصمیم بگیرد، زیرا در این صورت ریسک تصمیمگیری برای این کشور بالا رفته و متهم به یکجانبهگرایی در مسائل خاورمیانه خواهد شد.
پس تصمیمگیری برای آمریکا و اروپا در شرایط فعلی دچار پیچیدگیهای خاص خود است. اروپا هم میداند که تنها اقرار به حق ایران در داشتن چرخه سوخت هستهای کافی نیست زیرا اگر ایران نتواند از این حق قانونی خود استفاده کند و این حق را در عمل به اجرا درنیاورد این اقرار، مسئلهای را برای ایران حل نخواهد کرد و لذا اروپا ناگزیر است تا برای رسیدن به توافق، شرایط ایران را در پاسخ به خواست همه مردم، مبنی بر داشتن چرخه سوخت هستهای در نظر بگیرد.
پس اروپا علاوه بر بهرسمیت شناختن حق هستهای ایران باید بپذیرد که ایران چرخه سوخت هستهای صلحآمیز خود را در داخل کشور داشته باشد و دانشمندان ایرانی باید بتوانند در این حوزه از فناوری فعالیت نمایند. روسها هم مسیر شورای امنیت را راهحل مناسبی حداقل در شرایط فعلی نمیدانند و معتقدند که تحریم ایران کارساز نیست و تنها مذاکره میتواند مسائل فیمابین را حل کند. جمهوری اسلامی ایران هم معتقد است که مسیر شورای امنیت و اعمال تحریمها، ایران را از فعالیت هستهای بازنخواهد داشت و تنها مذاکره است که میتواند مسئله را حل کند. در حال حاضر هم جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات سعی کرده است در مسیر اعتمادسازی و اقناع جامعه اروپا، گامهای بیشتری بردارد.
اظهار نظر مثبت نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و اروپا درباره مذاکرات اخیر مشخص میسازد که در حال حاضر اروپا از موضوع انجام تعلیق به عنوان پیششرط مذاکرات عبور کرده است، گرچه آمریکا هنوز بر آن اصرار دارد و ایران هم بعد از آغاز مذاکرات با اروپا، گفتوگو در مورد تعلیق موقت کوتاهمدت را از دستور مذاکرات خارج نمیداند.
پس شرایط بهگونهای است که ایران تلاش خواهد کرد که هم چرخه سوخت هستهای را در درازمدت برای خود حفظ کند و هم مسیر شورای امنیت را خنثی نماید و هم سعی مینماید تا پرونده هستهای به سمت تحریم جلو نرود و بدین منظور بهصورت فعال با اروپا در تعامل خواهد بود.
البته رسیدن به این اهداف خود مدیریت ویژه و منسجمی را میطلبد تا پیشرفتهای حاصل شده را تثبیت نموده و به حداکثر منافع ملی دست یافت و از فشار مثلثی آمریکا بر ایران که یک ضلع آن استفاده از شورای امنیت سازمان ملل برای اعمال تحریمها و یک ضلع آن استفاده از اتحادیه اروپا برای اعمال فشار از طریق مذاکره و یک ضلع آن اقدامات یکجانبه آمریکا در تهدید به استفاده از قدرت نظامی است، کاست.